Hiện nay, hiện tượng El Nino đang có tác động ngày càng lớn đến thời tiết toàn cầu. Nếu như bạn là người hay quan tâm đến các tin tức thời tiết, chắc chắn rằng bạn đã từng không dưới một lần nghe nhắc đến hiện tượng El Nino. Vậy giải thích về hiện tượng El Nino như nào? Nguyên nhân, hậu quả của hiện tượng này là gì? Giải pháp khắc phục hiện tượng El Nino? Tất cả những băn khoăn đó sẽ được giải đáp chi tiết thông qua bài viết dưới đây của Dự báo thời tiết, cùng tìm hiểu nhé!
Hiện tượng El nino
Hiện tượng El Nino (theo tiếng Tây Ban Nha có nghĩa là "con trai", mà thường được sử dụng để chỉ Chúa Giêsu Kitô, và hiện tượng này có tên gọi El Nino vì nó thường xảy ra những tháng vào dịp Giáng sinh) là một thuật ngữ của ngành khí tượng học để chỉ hiện tượng nước biển nóng lên dị thường của lớp nước biển bề mặt ở khu vực xích đạo trung tâm và Đông Thái Bình Dương gây ảnh hưởng đến thời tiết trên phạm vi toàn cầu.
El Nino thường gắn với một quá trình lớn của khí quyển - đại dương là dao động Nam bán cầu và được gọi chung là ENSO. Giữa các thời kỳ nóng lên bất thường của nước biển ở khu vực trên, đôi khi còn xảy ra hiện tượng ngược lại, nước biển lạnh đi - Anti- El-Nino, hay còn gọi là La-Nina.
Hiện tượng El nino là gì?
El Nino xảy ra mỗi 3-5 năm, nhưng có thể đến thường xuyên như mỗi hai năm hoặc là hiếm khi bảy năm. Thông thường, El Nino xảy ra thường xuyên hơn La Nina. Mỗi khi xuất hiện thường kéo dài từ 9 đến 12 tháng. Nó thường bắt đầu hình thành vào mùa xuân, đạt mức cao điểm là giữa tháng Mười Hai và tháng Giêng, và sau đó phân rải ở những tháng của năm sau.
El Nino là một hiện tượng thiên nhiên chứ không phải do con người tạo ra. Tuy nhiên đến nay các nhà khoa học vẫn chưa có lời giải đáp hoàn toàn thống nhất. Những nguyên nhân chủ yếu liên quan tới:
- Gió tín phong đông nam suy kém
Sau khi gió tín phong đông nam mà thổi sát gần xích đạo nam bán cầu suy kém, sự nổi lên trên của nước lạnh ở khu vực Thái Bình Dương sẽ giảm bớt hoặc thôi hoạt động, từ đó hình thành nhiệt độ nước biển ở phạm vi lớn gia tăng nóng ấm khác thường, dòng nước biển xích đạo truyền thống và hoàn lưu khí quyển phát sinh khác thường, dẫn đến một ít khu vực đi sát bờ Thái Bình Dương đón nhận giáng thuỷ trái với bình thường, một ít địa phương khác thì khô cạn nghiêm trọng.
Nghiên cứu phát hiện, việc phát sinh hiện tượng El Nino có liên quan với sự biến hoá vận tốc tự quay Trái Đất. Sự biến hoá tốc độ tự quay Trái Đất trong khoảng thời gian ngắn có liên quan ngược với sự biến hoá nhiệt độ mặt biển ở phía đông Thái Bình Dương xích đạo, tức là lúc tốc độ tự quay Trái Đất tăng tốc trong khoảng thời gian ngắn, nhiệt độ mặt biển của phía đông Thái Bình Dương xích đạo hạ xuống thấp; trái lại, lúc tốc độ tự quay Trái Đất giảm chậm, nhiệt độ mặt biển của phía đông Thái Bình Dương xích đạo lên cao. Điều này nói rõ ra rằng, sự giảm chậm của tự quay Trái Đất có khả năng là nguyên nhân chủ yếu hình thành hiện tượng El Nino.
Từ năm 1900 tới nay, đã phát sinh ít nhất 30 sự kiện El Nino. Trong đó, năm 1982 – năm 1983, năm 1997 – năm 1998 và năm 2014 – 2016 là sự kiện được ghi chép là mãnh liệt nhất.
Năm 2019 là năm hiện tượng El Nino diễn ra khiến nhiệt độ nhiều nơi trên Trái Đất cao kỷ lục. Còn sang năm 2020, Trái Đất lại đang hứng chịu La Nina.
Có sách vở ghi chép ghi lại năm 1900, 1903, 1906, 1915, 1919, 1926, 1931, 1941, 1942, 1958, 1966, 1973, 1978, 1980, 1983, 1987, 1988, 1992, 1995, 1998, 2003, 2007, 2010,... đều đã phát sinh hiện tượng El Nino, khiến nhiệt độ nước biển của phần phía đông và trung tâm Thái Bình Dương thấp hơn 1 đến 2°C.
Hiện tượng El Nino xuất hiện thời gian gần đây: 1986 – 1987, 1991 – 1994, 1997 – 1998, 2002 – 2003, 2004 – 2005, 2006 – 2007, 2009 – 2010, 2014 – 2016, 2018 – 2019
Trong năm 2023 - 2024, nhiều Nhà khoa học cho rằng nhiệt độ trung bình trên thế giới có thể đạt mức kỷ lục do tác động của biến đổi khí hậu và hiện tượng El Nino.
Theo một báo cáo do Dịch vụ biến đổi khí hậu Copernicus công bố ngày 20/4, 3 năm sau hiện tượng La Nina - thường giúp hạ thấp nhiệt độ trung bình toàn cầu - diễn ra tại khu vực Thái Bình Dương, thế giới sẽ phải đối mặt với hiện tượng El Nino kể từ cuối năm nay,
"El Nino thường có liên hệ với những năm có nhiệt độ trung bình đạt mức cao kỷ lục. Mặc dù chưa biết chắc chắn hiện tượng này sẽ xuất hiện vào năm 2023 hay 2024, nhưng tôi nghĩ tình trạng tăng nhiệt độ nhiều khả năng sẽ xảy ra", Carlo Buontempo, giám đốc Dịch vụ Copernicus cho biết.
Những tác động chính của hiện tượng El Nino xảy ra trong và xung quanh các vùng nhiệt đới. Khi xuất hiện, El Nino gây ra những thiên tai nặng nề như mưa lớn, bão, lũ ở vùng này, hạn hán, cháy rừng ở vùng khác, làm thiệt hại lớn về người, thảm hoạ về kinh tế - xã hội và đặc biệt là những thiệt hại không thể khắc phục về môi trường. Và đây là một số ảnh hưởng của El Nino tới thời tiết của thế giới:
- Ở Nam Mỹ, sẽ gia tăng mạnh mẽ các nguy cơ lũ lụt trên bờ biển phía tây, và nguy cơ hạn hán trên các phần của bờ biển phía đông.
- Ở các nước phương Đông, như Ấn Độ và Indonesia, có sự gia tăng hạn hán. Nói chung, El Nino gây ra một lượng lớn mưa ở phần phía đông của Thái Bình Dương (bờ biển phía tây của Nam Mỹ), và thời tiết rất khô trên phần phía Tây (Ấn Độ, Indonesia).
Hiện tượng El nino có tác động như thế nào?
- Trên bề mặt của Thái Bình Dương, năng lượng được giải phóng vào khí quyển, gây ra một hiện tượng nóng lên của khí hậu toàn cầu.
- Ở Việt Nam, nghiên cứu chuỗi số liệu trong vòng 50 năm gần đây, chúng ta có thể thấy rất rõ ảnh hưởng của hiện tượng ENSO đến sự biến đổi khí hậu, thời tiết và chế độ thủy văn ở Việt Nam nói chung, khu vực Nam bộ nói riêng.Trong những năm có hiện tượng El Nino hoạt động khá mạnh thì nắng nóng, khô hạn kéo dài, mùa mưa đến muộn, lũ lụt ở mức xấp xỉ hoặc thấp hơn trung bình nhiều năm, bão và áp thấp nhiệt đới hoạt động trên Biển Đông ít hơn trung bình.
Không phải El Nino lúc nào cũng gây tai họa cho con người. Cách đây hơn 5.000 năm, ngư dân Peru thậm chí còn coi El Nino là "tin mừng". Bởi nước biển lúc ấy tăng lên đủ ấm để vi sinh vật phát triển, làm phong phú thêm thức ăn cho cá biển. Nhờ vậy, ngành đánh bắt cá của các nước ven biển Nam Mỹ phát triển mạnh. Năm nào hiện tượng El Nino không làm cho nhiệt độ nước biển tăng lên quá cao thì năm đó sẽ có mùa cá bội thu.
Ngoài ra, El Nino còn làm cho một số hoang mạc khô cằn nhất thế giới như Atacama (Nam Mỹ) có những cơn mưa lớn giúp cho thực vật tại nơi đây phát triển đáng kinh ngạc.
Biến đổi khí hậu làm cho hiện tượng El Nino xuất hiện với tần suất ngày càng nhiều hơn. Sẽ trở thành một thách thức lớn đối với tất cả các quốc gia trên Thế giới. Buộc chúng ta phải có những biện pháp làm hạn chế sức ảnh hưởng của hiện tượng này:
- Khai thác tất cả tiềm lực văn minh nhân loại để dự báo thời điểm chính xác xuất hiện, dự báo đường đi và sức công phá.
- Không làm các công việc tiếp tay cho El Nino như phá rừng, thải khí cacbonic vào không khí, vì El Nino càng mạnh mẽ hơn nếu mặt đất thiếu cây xanh hay để xảy ra hiện tượng nhà kính.
- Chuẩn bị những điều kiện tối thiểu để sống chung với El Nino, ví dụ như xây nhà phao tránh lũ (đối với vùng lũ lụt) hay dự trữ nước (đối với vùng khô hạn)…
Bài viết trên đây đã khái quát những thông tin về hiện tượng El Nino. Hy vọng đã mang đến bạn những kiến thức hữu ích phục vụ cho quá trình tìm hiểu về El Nino. Với sức ảnh hưởng đáng kể đối với khí hậu toàn cầu, chính vì vậy mong rằng chúng ta hãy chủ động hạn chế sức ảnh hưởng của hiện tượng này, chung tay bảo vệ nguồn sống bởi khí hậu cũng chính là hơi thở của mỗi chúng ta.