Theo âm lịch, một năm được chia thành 24 tiết khí, căn cứ vào vị trí tọa độ của Mặt trời để xác định và phân chia, mỗi mùa có 6 tiết khí.Thu phân là một trong 6 tiết khí mùa thu. Trong bài viết hôm nay, Dự báo thời tiết sẽ lý giải cho bạn về khái niệm thu phân là gì? Đặc điểm và ý nghĩa của thu phân? Người ta thường làm gì vào tiết thu phân? Thu phân 2023 bắt đầu và kết thúc vào ngày nào? Tại sao ngày thu phân của mỗi năm lại không rơi vào cùng thời điểm?
Tiết thu phân là một trong 24 tiết khí trong năm theo âm lịch
Tiết thu phân là khái niệm được đưa ra bởi người Trung Quốc cổ đại. « Thu » là chỉ mùa thu trong 4 mùa xuân – hạ – thu – đông trong năm, còn « phân » có nghĩa là sự phân chia đồng đều, cân bằng. Khái niệm thu phân ám chỉ khoảng thời gian ở giữa mùa thu.
Thời điểm diễn ra tiết thu phân
Còn về quan điểm khoa học phương Tây, thu phân là thời điểm mùa thu ở bán cầu Bắc bắt đầu. Lúc này là thời điểm mặt trời gần với xích đạo của Trái Đất nhất trong năm.
Thời gian diễn ra thu phân hàng năm là từ ngày 22-24 tháng 9 dương lịch, sau khi tiết Bạch Lộ kết thúc, và kéo dài đến khoảng ngày 7 hoặc ngày 8 tháng 10, khi bắt đầu chuyển sang tiết Hàn Lộ.
Thu phân 2023 diễn ra từ ngày 23 tháng 9 năm 2023 đến ngày 8 tháng 10 năm 2023 (Dương lịch).
- Thu phân là tiết khí được xếp vào lịch tiết khí mùa thu. Trong thời gian diễn ra tiết thu phân, mặt trời lặn chuyển động biểu kiến xuống phía Nam và đến vị trí xích đạo. Thời điểm này, mặt trời nằm ở kinh độ 180. Lượng sáng mặt trời chiếu xuống trái đất vì vậy mà ổn định và đồng đều giữa mọi nơi trên trái đất.
- Vào thời gian thu phân, do giảm mạnh các yếu tố tự nhiên như nhiệt độ, ánh sáng, hơi nước, nên các loài thực vật quang hợp kém, sự sống của muôn loài chuyển sang trạng thái tiềm ẩn, chờ đợi cơ hội mới. Thiên nhiên thay đổi, cây cối lúc này bắt đầu rụng lá, chuyển màu vàng đỏ, héo khô dần. Về con người thì cần chú ý đến sức khỏe nhiều hơn, rất dễ mắc cảm lạnh hay phong hàn.
Lá cây chuyển sang màu vàng đỏ khi vào tiết thu phân
- Sự chênh lệch giữa thời gian ban đêm và ban ngày không có sự chênh lệch như các tiết khí khác. Thời gian ban ngày sẽ đúng bằng thời gian ban đêm. Tại nửa bán cầu Bắc là thời điểm tiết Thu phân thì nửa bán cầu Nam đang là giai đoạn giữa mùa xuân. Đây cũng là thời gian lý tưởng để quan sát chính xác mặt trời mọc ở hướng Đông và lặn chính xác ở hướng Tây.
- Thời tiết vào tiết thu phân khá dễ chịu, trời nắng hanh vàng nắng không quá nóng nực. Có khi còn có sương rơi vào chiều tối và đêm. Đây cũng là nét đặc trưng của mùa thu.
- Các loài động vật tranh thủ thời gian ấm áp này để dự trữ thức ăn, chuẩn bị cho mùa đông mưa rét kéo dài. Trên bầu trời xuất hiện nhiều loài chim bay về phương Nam để tránh rét.
Từng đàn chim lũ lượt bay về phương Nam tránh rét
- Yếu tố sự sống, sinh trưởng kém dần, khí lạnh dồi dào, âm khí thịnh
- Những người hợp hành Kim phát triển công việc, gặt hái nhiều thành quả
- Những người kị hành Kim không tốt về tài vận và sức khỏe
- Người sinh trong tiết thu phân thường lạnh lùng, cứng rắn, mạnh mẽ, sống nội tâm nhiều hơn
- Đây là thời điểm nhiều lễ hội được tổ chức, vì thời tiết dễ chịu và mát mẻ. Có thể kể đến như lễ đoàn tụ của Nhật Bản, lễ hội thu hoạch của các nước Âu Mỹ…
- Ở Việt Nam và các nước Á Đông nói chung, người dân thường đón tết Trung thu vào rằm tháng 8 âm lịch. Vừa là tết thiếu nhi, vừa là dịp gia đình quây quần bên nhau ngắm trăng, ăn bánh dẻo, xem rước đèn, múa lân. Đây là nét đẹp trong phong tục dân gian còn được gìn giữ và lưu truyền đến tận bây giờ.
Tiết thu phân là thời gian diễn ra nhiều lễ hội trên thế giới và cả ở Việt Nam
- Tiết thu phân cũng là thời gian thu hoạch hoa màu
Thời gian diễn ra tiết thu phân mỗi năm là không giống nhau. Lý do là vì thời gian cần thiết để Trái Đất di chuyển quanh Mặt Trời là 365,25 ngày. Trong khi đó độ dài của năm dương lịch là 365 ngày, ngắn hơn 0,25 ngày.
Để bù lại sự không nhất quán này, con người đã thêm vào lịch một “ngày nhuận” tức ngày 29 tháng 2, cứ mỗi 4 năm một lần sẽ có có một năm nhuận, ít nhiều giúp điều chỉnh thời điểm giao mùa cho phù hợp từ năm này sang năm khác. Tuy nhiên việc này cũng không đảm bảo được các ngày bắt đầu tiết khí trùng với nhau và rơi vào cùng một thời điểm.
Như vậy, bài viết trên đã tổng hợp những kiến thức cơ bản về tiết thu phân. Hy vọng rằng các bạn đã có cho mình những thông tin bổ ích về khái niệm thu phân, đặc điểm và ý nghĩa của tiết thu phân cũng như các hoạt động chủ yếu diễn ra vào tiết thu phân nhé!