Thủy triều đen hay còn có tên tiếng Anh là “black tide”. Đây thực sự không phải là một hiện tượng thủy triều tự nhiên. Thay vào đó, cách gọi này dùng để chỉ hiện tượng dầu tràn ra biển mà không kịp thời xử lý do những vụ đắm tàu, tràn dầu hay là do các giàn khoan dầu khai thác dầu quá mức. Một lượng dầu tràn ra, lắng đọng xuống đáy biển và và tạo thành những lớp trầm tích dày đặc gây ra ô nhiễm môi trường biển vô cùng nghiêm trọng. Vậy nên các nhà khoa học gọi theo nghĩa bóng là thủy triều đen.
Hiện tượng thủy triều đen bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân khác nhau nhưng chủ yếu là do sự tác động trực tiếp của con người
Nguyên nhân dẫn đến thủy triều đen
- Các vụ nổ từ giếng dầu.
- Tàu không được không được chuẩn bị kỹ lưỡng khiến dầu loang ra biển.
- Bể chứa dầu có dung tích thấp hơn hàm lượng dầu hiện có cũng gây nên hiện tượng tràn dầu dẫn tới thủy triều đen.
Mỗi ngày có hàng nghìn tàu chở dầu di chuyển trên đại dương trên khắp thế giới. Nó cũng mang theo nguy cơ tiềm ẩn về những vụ tràn dầu tăng lên.Tại vùng biển của nhiều quốc gia, hiện tượng thủy triều đen đang xảy ra rất phổ biến.
Brazil là một trong các quốc gia bị ảnh hưởng nặng nề bởi thủy triều đen. Các vệt dầu thô đen kịt lan khắp bờ biển đất nước dài hơn 4.400 km. Có đến 127 đô thị và 11 bang ở quốc gia Nam Mỹ này phải chịu ảnh hưởng của trận thủy triều đen lịch sử hồi cuối tháng 12/2019.
Mỹ cũng từng vật vã đối đầu với thủy triều đen. Phải mất đến hàng tỷ đô la để khắc phục sự cố tràn dầu ở giàn khoan trên Vịnh Mexico. Đó là bài học đắt giá cho bất kỳ quốc gia nào tham gia khai thác dầu mỏ.
Và rất nhiều quốc gia cũng từng chung số phận gánh chịu thủy triều đen: Thảm họa siêu tàu chở dầu đầu tiên bị đắm tại Anh, tai nạn va chạm làm tràn 41 triệu lít dầu xuống Prince William Sound của Alaska,…
Sự cố tràn dầu trên các đại dương được coi là một thảm họa môi trường. Những tác động do tai nạn này gây ra là khôn lường. Nó ảnh hưởng đến cả xã hội, đến nền kinh tế và cho môi trường.
Tác hại của thủy triều đen đối với môi trường
- Hiện tượng này gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới môi trường biển, gây ra hiện tượng ô nhiễm nguồn nước. Dầu tràn lan trên mặt nước tạo thành một lớp bề mặt màu đen hoặc nâu ngăn cản sự truyền ánh sáng. Ảnh hưởng đến quá trình quang hợp và tiêu diệt các sinh vật phù du. Lớp mỏng này hình thành cũng ngăn cản sự trao đổi khí giữa nước và không khí. Các sinh vật biển cũng chịu sự tác động không nhỏ khi nước bẩn, lượng oxy trong nước không đủ, dẫn đến tình trạng chết hàng loạt.
- Tất cả các loài động vật thủy sinh đều bị tổn hại do dầu tràn. Cá khi tiếp xúc với dầu sẽ chết vì ngạt thở, do dầu ngấm vào mang, ngăn cản sự hô hấp. Ngoài việc bị say, chim biển bị dính dầu khiến cho lông của chúng bị dính ướt, keo lại không thể bay hoặc điều hòa thân nhiệt, dẫn đến tử vong.
Tác hại của thủy triều đen
- Các loài động vật có vú ở biển như cá voi, cá heo,… cũng vì không thể điều chỉnh nhiệt độ cơ thể, không thể tự bảo vệ mình khỏi cái lạnh và cuối cùng sẽ chết. Nếu bất kỳ loài động vật nào ăn phải dầu này, nó có thể gây ngộ độc trong toàn bộ chuỗi thức ăn, gây tổn hại đến hệ sinh thái biển.
Ngoài tác động đến môi trường, còn có tác động đối với con người.
- Dầu tràn cũng có thể làm ô nhiễm nguồn nước sinh hoạt. Thậm chí việc ăn phải bất kỳ động vật nào bị ô nhiễm dầu cũng ảnh hưởng đến sức khỏe. Điều quan trọng cần lưu ý là dầu cực kỳ độc hại với con người. Về lâu dài, cơ thể chúng ta phải chịu những tác động đến hệ sinh sản, hô hấp, nội tiết và những bất thường khác.
- Lượng dầu lớn lan khắp bờ biển dài, tràn vào rừng ngập mặn, rừng san hô,… khiến cho các loại cây trong những cánh rừng này khó phát triển bình thường.
- Ngoài ra, thủy triều đen còn là thảm họa do các hoạt động khai thác khoáng sản quá mức, mất cân bằng hệ sinh thái biển, và gây ảnh hưởng lớn đến ngành du lịch biển.
Các hiện tượng thay đổi của môi trường quanh chúng ta xảy ra rất nhiều, ngoài hiện tượng thủy triều đen còn có thủy triều đỏ. Tuy nhiên giữa hai hiện tượng này nguyên nhân lại khác biệt hoàn toàn.
Đây là hai khái niệm hoàn toàn khác nhau bởi vì nguyên nhân xuất hiện thủy triều đỏ là do thiên nhiên mang đến. Còn thủy triều đen như chúng ta tìm hiểu ở trên, chúng xảy ra lại là do sự tác động trực tiếp của con người, hay nói cách khác thủy triều đen xảy ra hoàn toàn do chính con người tạo ra.
Thủy triều đỏ là do sự phát triển cực thịnh của những loài tảo nhỏ li ti, thủy triều đỏ làm nước biển đổi màu từ trong xanh đến vàng nhạt, cho đến màu vàng thẫm, màu đỏ như pha máu. Thuỷ triều đỏ được tạo ra bởi một khối lượng lớn tảo độc có tên gọi dinoflagellates và cyanobacteria, chúng sinh sôi nảy nở và chết đi với tốc độ cực nhanh, nó làm nước đại dương bị nhiễm độc nặng.
Qua sự so sánh giữa thủy triều đen và thủy triều đỏ, chúng ta tìm ra một điểm chung nhất về hậu quả của cả hai hiện tượng. Đó chính là sự ảnh hưởng rất lớn đối với môi trường và con người. Nó làm ô nhiễm nguồn nước, làm sinh vật biển chết hàng loạt, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của con người…
Để tìm được biện pháp khắc phục khi gặp sự cố tràn dầu là rất khó khăn, bởi vì lượng dầu tràn xuống biển chúng ta không thể kiểm soát hết được. Tuy nhiên cũng cần phải có những biện pháp để ngăn chặn tình trạng này xảy ra.
- Các khoang chở dầu trên tàu dầu phải được thiết kế hai lớp và trang bị thêm hệ thống gia cố.
- Cần có thêm nhiều quy định nghiêm ngặt hơn về vấn đề khai thác dầu
- Tăng cường quan hệ ngoại giao giữa các nước, tránh tình trạng khai thác dầu bừa bãi, không có sự kiểm soát.
Bài viết hi vọng đã lý giải giúp bạn hiện tượng thủy triều đen là gì, cũng như mang lại cho bạn những thông tin hữu ích về hiện tượng thủy triều đen. Để bảo vệ môi trường tốt hơn chúng ta cần nâng cao ý thức, cùng chung tay bảo vệ cuộc sống của chính mình và của môi trường biển.