Thiên nhiên luôn đem đến những điều bí ẩn mà ta không lường trước được. Trước sự nóng lên toàn cầu, những dạng thời tiết bất thường xảy ra ngày càng nhiều và gây thiệt hại lớn, trong đó có vòi rồng. Vậy vòi rồng là gì? Nguyên nhân nào dẫn đến hiện tượng này? Tác hại của vòi rồng là gì? Hãy cùng tìm hiểu nhé!
Vòi rồng
Vòi rồng, theo từ điển khí tượng học, là một cột khí xoáy dữ dội, hút từ bề mặt đất lên đám mây vũ tích, tạo thành hình như cái phễu di động, trông giống như cái vòi. Lốc xoáy di chuyển trên hồ nước hoặc biển tạo thành vòi rồng, thường kèm theo sấm sét. Tuy nhiên phạm vi đường kính của vòi rồng thường nhỏ hơn lốc xoáy rất nhiều.
Vòi rồng là gì?
Âm thanh của vòi rồng thường là những tiếng đùng đùng liên tục, đôi khi rất lớn như tiếng thác nước đổ hoặc tiếng ồn mở cửa kính ô tô khi xe chạy cực nhanh
Nhìn từ xa, vòi rồng giống như cột nước, có thể có màu đen hoặc trắng, tuỳ thuộc những thứ mà nó cuốn theo trong quá trình di chuyển.
Trong quá trình di chuyển, vòi rồng có thể cuốn theo (ném xuống ở một khoảng cách xa sau đó) hoặc phá hủy mọi thứ, nên nó cũng là hiện tượng khí tượng đặc biệt nguy hiểm. Vòi rồng là một xoáy khí nhỏ nhưng cực mạnh. Vòi rồng nếu hình thành ở bán cầu bắc thường tạo ra hiện tượng gió xoáy ngược chiều kim đồng hồ, xung quanh một tâm có áp suất không khí cực kỳ thấp. Còn ở bán cầu nam, hướng gió tạo nên vòi rồng đi theo chiều kim đồng hồ. Vận tốc gió tối đa có thể tới 120 – 150 km / h.
Vòi rồng lửa là hiện tượng xảy ra trong các vụ cháy rừng, được tạo ra khi luồng khí nóng hội tụ bốc lên trên khiến cho các vùng khí xung quanh tràn vào thế chỗ và bị va vào nhau tạo thành một vùng xoáy. Đây là một hiện tượng tự nhiên thường xảy ra nhưng rất hiếm gặp hay được ghi nhận lại.
Vòi rồng lửa
Theo Wikipedia, vòi rồng phát triển từ một cơn dông, thường là do dông rất mạnh hay siêu mạnh tạo nên. Ở đâu có dông càng dữ dội thì ở đó có thể có lốc xoáy mạnh. Đôi khi nó sinh ra từ một dải gió giật mạnh hay từ một cơn bão.
Nguyên nhân dẫn đến hiện tượng vòi rồng
Khi một khối không khí nóng và ẩm di chuyển ở dưới một khối không khí lạnh khô, không khí nóng sẽ chuyển động rất mạnh và có khả năng làm xuất hiện những xoáy khí. Điều này dẫn đến hiện tượng vòi rồng.
Đầu tiên là quá trình tương tác giữa cơn dông có chiều lên trên và gió. Sự tương tác này sẽ làm cho tầng khí nóng ở dưới di chuyển lên trên và xoay tròn trong không trung. Tiếp đó là sự phát triển của dòng khí lạnh di chuyển theo hướng đi xuống mặt đất ở phía bên kia của cơn bão. Vận tốc của dòng khí đi xuống có thể lớn hơn 160 km/h.
Hiện nay hiện tượng vòi rồng xảy ra ngày càng nhiều. Nguyên nhân chính dẫn đến sự bất thường này chính là sự biến đổi khí hậu toàn cầu trầm trọng. Đặc biệt nó gây ra nhiều hậu quả lớn cho nhân loại.
Tác hại của vòi rồng
- Với sức gió có thể đạt tới 200 km/h, vòi rồng có thể bẻ cong thuyền và cuốn người đứng xem ra biển. Nó thậm chí có thể phá hủy các căn nhà xây bằng gạch không kiên cố.
- Đối với vòi rồng lửa, nó có thể khiến ngọn lửa lan rộng và làm nặng tình trạng cháy rừng.
- Trong quá trình di chuyển, vòi rồng cuốn theo nhiều bụi khí hoặc thậm chí các vật thể lạ và ném đi sau đó. Điều này có thể dẫn đến thương tích đối với con người
Có thể liệt kê một số vòi rồng lớn trên thế giới để thấy cụ thể và rõ ràng hơn hậu quả mà vòi rồng gây ra:
- Ngày 18 tháng 3 năm 1925, cùng một lúc 7 lốc xoáy đã xuất hiện ở 3 bang Illinois, Missouri, Indiana làm 740 người thiệt mạng và 2.027 người bị thương, với vận tốc gió có lúc lên tới hơn 400 km/h. Vòi rồng đã phá hủy nhiều cấu trúc hạ tầng. Đây được coi là vòi rồng tồi tệ nhất ở Mỹ.
- Ngày 6 tháng 5 năm 1840 trận lốc xoáy Natchez dọc sông Mississippi tại bang Louisiana và Mississippi làm 317 người thiệt mạng và 109 người bị thương. Con số trên chưa bao gồm các nô lệ thời đó.
- Ngày 3 tháng 4 năm 1974, một thảm họa lốc xoáy là tập hợp của 148 lốc xoáy nhỏ, giết chết 315 người từ bắc Alabama đến bang Ohio.
- Ngày 27 tháng 5 năm 1896, vòi rồng có tên St. Louis xảy ra tại bang Missouri và Illinois cướp đi sinh mạng của 255 người và làm 1.000 người khác bị thương.
- Ngày 6 tháng 4 năm 1936, lốc xoáy Gainesville ập vào Gainesville, Georgia làm 203 người tử vong và 1.600 người bị thương, phá hủy 4 tòa nhà và 750 ngôi nhà tại thị trấn Georgia.
- Ngày 9 tháng 4 năm 1947, trận lốc Woodward tàn phá nhiều vùng của các bang Texas, Oklahoma và Kansas đồng thời làm 181 người chết, 970 người bị thương.
Ở Việt Nam, hiện tượng vòi rồng xảy ra không thường xuyên, thường vào mùa hè hoặc thời điểm giao mùa.
- Ngày 4 tháng 9 năm 2020, một "vòi rồng" dài hàng chục mét bỗng xuất hiện trên bầu trời ở Hải Phòng khiến người đi đường vừa hào hứng vừa hoang mang. May mắn nó không gây bất cứ thiệt hại nào cho người và của.
- Tháng 8 năm 2019, vòi rồng cao hàng chục mét xuất hiện ở khu vực cảng biển Vũng Áng và kéo dài khoảng 20 phút. Sau 10 phút quét qua, lốc xoáy làm tốc mái hơn 40 ngôi nhà và khiến 2 người dân phải nhập viện cấp cứu.
Cần phải có các biện pháp dự đoán trước để tránh các thiệt hại lớn. Đặc biệt cần chung tay bảo vệ môi trường sống, hạn chế các tác động làm ô nhiễm môi trường để làm chậm quá trình biến đổi khí hậu toàn cầu.
Bài viết trên đây đã tổng hợp các kiến thức khá đầy đủ về vòi rồng, nguyên nhân và cũng như tác hại của nó. Hy vọng các bạn đã hiểu thêm về hiện tượng thiên nhiên kỳ thú này nhé!