Nước ta vốn dĩ có hệ thống sông ngòi khá dày đặc với các đặc điểm rất riêng biệt. Cùng Dubaothoitiet tìm hiểu đặc điểm sông ngòi Việt Nam có gì trong bài viết này nhé!
Theo số liệu thống kê ở Việt Nam có khoảng 2.360 con sông lớn nhỏ. Với hệ thống các con sông chính nằm tại các đồng bằng lớn như: Sông Hồng (nằm ở khu vực đồng bằng sông Hồng), sông Cửu Long và sông Sài Gòn (thuộc hệ thống sông của Đồng bằng sông Cửu Long), Sông Đà, Sông Sông Công, Sông Bạch Đằng, Sông Kỳ Cùng. Trong đó sông Mekong là con sông dài nhất Việt Nam với chiều dài khoảng 4,800 km, trong khi các con sông khác thường có chiều dài dưới 1,000 km.
Tuy mạng lưới sông ngòi dày đặc là nhưng hầu hết các con sông ở nước ta đa phần đều có diện tích lưu vực nhỏ, chủ yếu dưới 10,000 km².
Từ các con số này, chúng ta có thể thấy rằng nước ta có mạng lưới sông ngòi dày đặc, nhiều nước nhưng ít sông lớn. Chỉ có một vài con sông lớn, chủ yếu là sông Mekong và sông Hồng.
.jpg)
Do khí hậu ở nước ta phân hóa rõ rệt, nước ta có hai mùa chính là mùa khô và mùa mưa. Tuy nhiên, thời gian xuất hiện mùa mưa lại khác nhau giữa các khu vực và miền đất nước. Thường thì mùa mưa chậm dần từ Bắc vào Nam. Ví dụ, Tây Nguyên và Nam Bộ có mùa mưa trùng với mùa hè, trong khi miền Bắc có tháng nóng cực đại vào khoảng tháng 8. Cùng với đó, sông miền Trung lại có đỉnh tiểu lũ vào đầu mùa hè (từ tháng 5 đến tháng 6), trong khi mùa nước lũ lại rơi vào khoảng từ tháng 11 đến tháng 12.
Sự chênh lệch lượng nước giữa hai mùa ở Việt Nam rất lớn. Trong mùa lũ, lượng nước trên sông chiếm từ 60% đến 90% lượng nước trong cả năm, trong khi trong mùa cạn, lượng nước chỉ chiếm khoảng 20% đến 30%. Tháng có đỉnh lũ chiếm khoảng 25% đến 30% tổng lượng nước trong năm, trong khi tháng kiệt lũ chỉ có 1% đến 2% tổng lượng nước trong năm. Thậm chí, đôi khi sông còn cạn khô và để trơ ra đấy.
Lượng nước trên hệ thống sông ngòi của Việt Nam khá phong phú nhờ sự kết hợp giữa lượng nước sinh ra trên lãnh thổ và lượng nước chảy từ bên ngoài vào. Theo các nghiên cứu gần đây, lượng nước trung bình trên các sông ngòi của Việt Nam là 26.600 m3/s và tổng lượng nước trung bình vào khoảng hơn 800 tỷ m3/năm. Trong đó, khoảng 38,5% là lượng nước sinh ra trên lãnh thổ Việt Nam, 1,5% là nguồn nước từ Việt Nam chảy sang các nước xung quanh, và 60% là lượng nước chảy từ bên ngoài vào nước ta.
.jpg)
Sông ngòi của Việt Nam chảy qua vùng địa hình dốc và chịu sức xâm thực rất mạnh, dẫn đến hàm lượng phù sa rất lớn, trung bình khoảng 226 tấn/km2/năm, với tổng lượng phù sa trung bình khoảng 200 triệu tấn/năm. Trong đó, sông Cửu Long mang khoảng 70 triệu tấn phù sa, sông Hồng mang khoảng 120 triệu tấn và các sông khác chiếm phần còn lại.
Sự hiện diện của nhiều phù sa trên sông ngòi của Việt Nam còn do nhiều vùng đất mất rừng, gây ra sự suy giảm độ bao phủ của rừng. Ở những vùng đất đo, độ đục của sông có thể lên đến 600-700g/m3. Tuy nhiên, ở những vùng có nhiều đá vôi, độ đục giảm xuống còn khoảng 70g/m3, có nghĩa là ít có phù sa hơn.
.jpg)
Địa hình có tác động rất lớn đến hướng chảy của các con sông. Nước ta với địa hình đồi núi chủ yếu theo hướng Tây Bắc - Đông Nam. Dưới đây là danh sách các con sông chảy theo hướng Tây Bắc - Đông Nam, bao gồm: sông Hồng, sông Thái Bình, sông Đà, sông Cả, sông Đà, sông Mã và nhiều con sông khác.
Các con sông còn chảy theo hướng vòng cung và thường xuất hiện chủ yếu ở các vùng Đông Bắc. Do địa hình ở đây có những dãy núi cao chạy theo hướng Tây Bắc - Đông Nam, gây ra sự cản trở cho việc chảy thẳng của dòng sông. Vì vậy, các dòng sông phải đi theo hướng vòng cung để tránh những dãy núi, đồng thời tìm đường thoát ra biển. Ngoài ra, sự hiện diện của nhiều khoảng trống đất thấp, thung lũng sông cũng tạo điều kiện cho sự hình thành các con sông chảy theo hướng vòng cung ở vùng Đông Bắc. Các con sông chảy theo hướng vòng cung bao gồm: sông Lục Nam, sông Thương, sông Cầu và nhiều con sông khác.
Ngoài ra, còn có sông Thu Bồn chảy theo hướng Tây sang Đông.
(1).jpg)
Sông ngòi đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc phát triển kinh tế của Việt Nam. Sông ngòi cung cấp nguồn nước để tưới tiêu cho sản xuất nông nghiệp, đồng thời là nguồn nước cho các hoạt động công nghiệp, dân sinh và du lịch. Có giá trị lớn trong việc phát triển thủy điện.
Sông ngòi còn là tuyến giao thông quan trọng trong việc vận chuyển hàng hóa. Ngoài ra, sông ngòi còn đóng vai trò quan trọng trong việc điều tiết lũ lụt, giảm thiểu thiệt hại cho người dân và sản xuất trong các khu vực bị ảnh hưởng bởi thiên tai.
Việc bảo vệ và phát triển hệ thống sông ngòi cũng là một trong những yếu tố quan trọng để đảm bảo an ninh lương thực và phát triển kinh tế bền vững của Việt Nam.
Tuy nhiên, sông ngòi của Việt Nam hiện nay đang bị suy thoái về cả quy mô diện tích và chất lượng nguồn nước. Việc này xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau như: Ô nhiễm môi trường, biến đổi khí hậu, sự xâm lấn lòng sông do bị khai thác tài nguyên cát sỏi,... Vì vậy, cần đưa ra những biện pháp bảo vệ kịp thời để không làm mất đi những đặc điểm vốn có của sông ngòi nước ta.
.jpg)
Trên đây, chúng tôi đã giúp bạn tìm hiểu về đặc điểm sông ngòi Việt Nam. Hy vọng những thông tin này sẽ thực sự giúp ích được cho bạn. Cùng khám phá thêm nhiều thông tin thú vị khác tại Dubaothoitiet nhé!